Cài đặt & thiết lập môi trường Python với Pycharm

Mục tiêu của bài viết này

Sau khi hoàn thành bài này, bạn sẽ:

Cài đặt thành công Python trên máy tính (Windows hoặc macOS).

Cài đặt và thiết lập PyCharm IDE để viết mã Python.

Hiểu về Python Interpreter và vai trò của nó.

Tạo dự án Python đầu tiên của riêng bạn.

1. Cài đặt Python trên Windows

Bước 1: Tải Python

Truy cập trang chính thức: https://www.python.org/downloads

Chọn phiên bản mới nhất (ví dụ: Python 3.12.x) và nhấn Download for Windows.

Chạy file cài đặt (python-3.xx.exe).

Lưu ý quan trọng khi cài đặt:

Tích chọn “Add Python to PATH” trước khi nhấn “Install Now”.
→ Tùy chọn này giúp bạn chạy lệnh python trực tiếp từ Command Prompt (CMD).

Bước 2: Kiểm tra cài đặt

Mở Command Prompt và gõ:

python --version

Kết quả ví dụ:

Python 3.12.1

Nếu bạn thấy phiên bản hiển thị, Python đã được cài đặt thành công ✅.

2. Cài đặt Python trên macOS

Bước 1: Kiểm tra Python có sẵn

Mở Terminal và chạy:

python --version

Kết quả thường là:

Python 2.7.10

➡️ Đây là phiên bản Python 2 được cài sẵn trong hệ thống macOS (không nên chỉnh sửa hoặc xóa).

Bước 2: Cài Python 3

Tải Python 3 từ python.org/downloads/macos.

Chạy file .pkg để cài đặt.

Bước 3: Xác nhận cài đặt

Sau khi cài xong, gõ:

python3 --version

Ví dụ:

Python 3.12.1

Từ nay, bạn sẽ dùng python3 thay vì python để phân biệt với Python 2 của hệ thống.

3. Python Interpreter là gì?

Python Interpreter là “bộ thông dịch” của Python — chương trình chịu trách nhiệm chạy mã Python.

Nó chuyển đổi từng dòng lệnh Python sang mã máy (machine code) để máy tính hiểu và thực thi.

🧩Tóm gọn:
Trình biên dịch (compiler) → chuyển toàn bộ mã thành file thực thi.
Trình thông dịch (interpreter) → thực thi từng dòng mã (Python dùng cách này).

4. Cài đặt và thiết lập PyCharm

Bước 1: Tải PyCharm

Truy cập: https://www.jetbrains.com/pycharm/download

Có hai phiên bản:

Phiên bản	Mô tả	Giá
Community	Dành cho cá nhân, học tập, có đầy đủ tính năng cơ bản.	Miễn phí
Professional	Hỗ trợ web frameworks, database, tools khoa học.	Có phí (hoặc dùng bản dùng thử 3 tháng).

→ Khuyến nghị: Dùng bản Community là đủ cho khoá học này.

Bước 2: Cài đặt

Trên Windows: Chạy file .exe và làm theo hướng dẫn.

Trên macOS: Mở file .dmg, kéo PyCharm vào thư mục Applications.

Bước 3: Mở PyCharm lần đầu

Chọn “New Project”.

Đặt tên dự án, ví dụ: my_python_project.

Vị trí mặc định:

/Users/<tên người dùng>/PyCharmProjects/my_python_project

Đảm bảo PyCharm chọn đúng Python Interpreter (phiên bản 3.x mà bạn vừa cài).

5. Tùy chỉnh giao diện trong PyCharm

Để code dễ đọc và thoải mái hơn:

Mở: File → Settings → Editor → Font
- Font size: 20

Mở: File → Settings → Appearance
- Menu font size: 18
- Theme: chọn một trong bốn theme có sẵn (Light, Dark, Darcula, High Contrast).

Mẹo: Nếu bạn code vào ban đêm, hãy chọn theme Darcula để giảm mỏi mắt.

6. Tạo file Python đầu tiên

Khi tạo dự án mới, PyCharm sẽ tự tạo file mặc định main.py.

Xóa nội dung mặc định và thử viết chương trình Python đầu tiên của bạn.

Ví dụ: Viết chương trình Python đầu tiên

File: main.py

# Đây là chương trình Python đầu tiên của bạn
# Hàm print() dùng để in nội dung ra màn hình
print("Xin chào! Chào mừng bạn đến với khóa học Python!")

🔍 Giải thích:

# là ký hiệu chú thích (comment) – Python sẽ bỏ qua dòng này khi chạy.

print("...") là hàm in ra màn hình — bạn có thể in chữ, số, hoặc kết quả tính toán.

Khi chạy chương trình:

Xin chào! Chào mừng bạn đến với khóa học Python!

7. Chạy chương trình trong PyCharm

Nhấn chuột phải vào file main.py.

Chọn Run 'main'.

Kết quả sẽ hiển thị ở khung Run console phía dưới.

Tóm tắt kiến thức

Chủ đề	Nội dung chính
Cài đặt Python	Dùng Python 3, thêm vào PATH trên Windows
Kiểm tra phiên bản	`python --version` hoặc `python3 --version`
IDE sử dụng	PyCharm (Community hoặc Professional)
Python Interpreter	Bộ thông dịch giúp chạy mã Python
File đầu tiên	`main.py` với hàm `print()` cơ bản

Bài tập luyện tập

Bài tập 1:

Viết chương trình in ra tên bạn và năm hiện tại.

print("Tên của tôi là An, năm nay là 2025.")

Bài tập 2:

Sử dụng lệnh input() để nhập tên người dùng, sau đó in ra lời chào.

ten = input("Nhập tên của bạn: ")
print("Xin chào", ten, "- Chào mừng bạn đến với thế giới Python!")